child's fears

Dzieci dopiero uczą się świata. Nie wszystko rozumieją. Nie widzą wszystkich możliwości. Bywa, że skupiają się na jednej - tej najgorszej. Najpierw mają swoje nocne koszmarki, kiedy podczas snu "przerabiają" w główkach to, czego danego dnia doświadczyły. Część z tego wydaje się straszna, wielka, niepojęta. Potem mają leki. Już na jawie. To duże wyzwanie dla nich, i dla nas. Przytulenie przestaje wystarczać, poczucie bycia kochanym nie gwarantuje poczucia bezpieczeństwa, a na terapię szokową jest sporo za wcześnie. I co wtedy?


BOJĘ SIĘ, i co dalej 

Dzieci boją się różnych rzeczy, dla nas czasami śmiesznych, czy niezrozumiałych. Kiedy słyszę od J.J.'a: "boję się", w pierwszym odruchu mam ochotę natychmiast go oswoić, wytłumaczyć, że nie ma do tego podstaw, że jest bezpieczny, ale nie robię tego. No, nie od razu. Dlaczego? Bo nie chcę, żeby myślał, że strach to coś złego, że lęki trzeba "zbijać" jak nieznośne komary. Strach i lęk to narzędzia samoobrony. Natura wyposażyła nas w nie po to, żebyśmy unikali zagrożeń i mieli w efekcie większe szanse na przeżycie. Oczywiście nie mieszkamy już ani w dżungli, ani w jaskini, ale mechanizm jest przecież dokładnie taki sam: w odczuwaniu lęku chodzi o to, żeby się danej sytuacji jeszcze raz przyjrzeć, jeszcze raz ją przemyśleć. W każdym razie tego chcę nauczyć J.J.'a.

Po pierwsze pytam, czego konkretnie się boi, bo na przykład kiedy wchodzi na wysoką drabinę i potem nie chce zejść, to nie dlatego, że przeraża go wysokość, ale myśl, że mógłby spaść. Gryzę się w język, żeby powiedzieć: "Nie spadniesz", bo J.J. nauczył mnie już, że na takie teksty z mojej strony odpowiada buntem. Zamiast tego mówię: "Pomogę ci, spróbujemy?" i wyciągam rękę. Czasami to wystarczy. Czasami trzeba jeszcze pokazać, jak bezpiecznie zejść. Czasami ani pomoc, ani pokaz nic nie dają. Wtedy mówię: "Nie szkodzi, dziś cię zdejmę, a spróbujesz następnym razem, ok?""Ok."

Dopóki nie zaczęłam pisać tego tekstu, nie zauważałam nawet, że mam jakiś schemat postępowania w obliczu dziecięcych lęków. Ale okazało się, że mam: doprecyzowanie (nazwanie lęku niemalże "po imieniu") - prezentacja sytuacji na nowo - propozycja rozwiązania/pomocy - akceptacja lęku (zawsze z nadzieją na przyszłe pokonanie go). Co ważne, na każdym z tych etapów mówię prawdę, trzymam się realiów, ale jednocześnie na żadnym nie deprecjonuję lęku, mówiąc np. że czegoś nie ma. Skoro jest w głowie mojego dziecka, to jest.

Czy to działa?

Tak.

Co nie oznacza, że J.J. radzi sobie ze wszystkimi lękami.

Wciąż boi się pająków, choć wracamy do książki o ich oswajaniu i choć po jej lekturze przez chwilę jest bohaterem nawet w swoich oczach. Boi się, ale nie sztywnieje na widok pajęczyny, jak kiedyś. Wie, że może wziąć łopatkę lub kij i ją strącić. Czasami tak robi, a czasami woli mnie o to poprosić, bo tego dnia akurat nie czuje się dość przebojowy. 

Z niektórymi lękami będzie się pewnie jeszcze długo oswajał, a potem przyjdą kolejne, nowe, ale z całą pewnością zaszczepiłam mu świadomość, że ma na to czas, że nie ma się czego wstydzić i że wolno mu się bać, dokładnie tak samo, jak wolno mu podejmować kolejne próby odwagi.

***

Z Niedźwiadkiem od początku było inaczej. On nie bał się niczego. /Swoją drogą: to jest wychowawcze wyzwanie! Jak skutecznie wystraszyć kaskaderskie dziecko? ;)/ Aż nagle okazało się, że boi się wody w basenie czy jeziorze, zwłaszcza chłodnej. Nie chciał wejść za nic w świecie. Nie chciał nawet stóp zanurzyć. Jak to się stało, że teraz pluska się bez lęku, także kiedy nie czuje gruntu? Powoli. Najpierw odkryliśmy, że nie chodzi o wodę, a o temperaturę i śliskie dno. Zaczęliśmy więc mierzyć stopnie i stało się jasne, że przy mniej więcej 21 Celcjuszach lęk Niedźwiadka zmniejsza się mniej więcej o jedną trzecią. O dwie trzecie spadł, kiedy pozwoliliśmy mu kąpać się w kaloszach. Najpierw tylko one dodawały mu otuchy, potem wystarczyły już klapki. Ostatecznie lęk został pokonany, kiedy Niedźwiadek poślizgnął się przypadkiem w baseniku i przekonał, że rękawki doskonale utrzymują go na powierzchni. Długo to odkrycie testował, wywracając się potem specjalnie i mając z tego coraz większą frajdę :) Więc teraz znowu nie boi się niczego, a ja pluję sobie w brodę i liczę kolejne guzy ;)

kąpielówki Niedźwiadka - KappAhl i Mini Mode

kąpielówki J.J.'a - z Chorwacji, prezent

rękawki Niedźwiadka - nabaiji (Decathlon, najlepsze!)

rękawki J.J.'a - prezent

basen ogrodowy - Tesco

termometr do wody - Beaba